วันลอยกระทง เทศกาลลอยกระทง
วันลอยกระทง (Loi Krathong) เป็นวันสำคัญทางศาสนาและวัฒนธรรมของไทย ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12 ตามปฏิทินจันทรคติไทย เชื่อกันว่ามีมาตั้งแต่สมัยสุโขทัย เดิมเรียกว่า “พิธีจองเปรียญ” หรือ “การลอยพระประทีป” ในสมัยกรุงศรีอยุธยา เรียกว่า “การลอยกระทง” หรือ “การลอยโคม”
ประวัติความเป็นมา วันลอยกระทง
- หลักฐานประวัติศาสตร์
หลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่กล่าวถึงประเพณีลอยกระทง ปรากฏครั้งแรกในศิลาจารึกหลักที่ 1 ของพ่อขุนรามคำแหงมหาราช กล่าวถึงงานเผาเทียนเล่นไฟว่าเป็นงานรื่นเริงที่ใหญ่ที่สุดของกรุงสุโขทัย ทำให้เชื่อกันว่างานดังกล่าวน่าจะเป็นงานลอยกระทงอย่างแน่นอน
- ตำนานวันลอยกระทง
มีตำนานเล่าขานถึงวันลอยกระทงมากมาย ตำนานที่เป็นที่รู้จักกันดี ได้แก่
ตำนานขอขมาพระแม่คงคา เล่าว่า ในสมัยโบราณ แม่น้ำคงคาเป็นแม่น้ำที่ไหลผ่านเมืองสาวัตถี มีชาวเมืองคนหนึ่งชื่อว่า มัจฉานุ เป็นปลาอาศัยอยู่ในแม่น้ำ วันหนึ่ง มัจฉานุได้ช่วยพระพุทธเจ้าให้รอดจากการจมน้ำ ทำให้พระพุทธเจ้าทรงประทานพรให้มัจฉานุได้มีโอกาสมาเกิดเป็นมนุษย์ในชาติหน้า มัจฉานุจึงมาเกิดเป็นชายหนุ่มรูปงามชื่อ อุบล อุบลได้แต่งงานกับหญิงสาวคนหนึ่งชื่อ พิกุล ทั้งสองรักกันมาก แต่พิกุลเสียชีวิตลงก่อนอุบล อุบลเสียใจมากจึงตัดสินใจบวชเป็นภิกษุ อุบลได้ตั้งจิตอธิษฐานว่า ขอให้ตนได้พบกับพิกุลอีกครั้งในชาติหน้า
วันหนึ่ง อุบลได้เดินทางมาถึงเมืองสาวัตถี และได้พบกับพิกุลอีกครั้ง ทั้งสองได้แต่งงานกันอีกครั้ง แต่คราวนี้ พิกุลไม่ยอมจากไปไหนอีก อุบลจึงอธิษฐานขอให้พระแม่คงคาช่วย คืนนั้น พระแม่คงคาได้ปรากฏตัวขึ้น และบอกให้อุบลลอยกระทงเพื่อสะเดาะเคราะห์และขอขมาต่อพระแม่คงคา อุบลจึงได้ลอยกระทง และสามารถใช้ชีวิตอย่างมีความสุขกับพิกุลตลอดไป
ตำนานลอยกระทงนางนพมาศ เล่าว่า ในสมัยกรุงศรีอยุธยา สมเด็จพระร่วงเจ้าทรงโปรดให้นางนพมาศ หรือท้าวศรีจุฬาลักษณ์ สนมเอกประดิษฐ์กระทงเป็นรูปดอกบัว เพื่อนำไปลอยถวายพระแม่คงคา กระทงดอกบัวของนางนพมาศเป็นที่เลื่องลือ ผู้คนจึงนิยมทำกระทงเป็นรูปดอกบัวตามนางนพมาศ
กิจกรรมในวันลอยกระทง
ประเพณีไทยวันลอยกระทง ประกอบด้วยกิจกรรมวันลอยกระทงต่าง ๆ เช่น
- การทำกระทง สามารถทำได้หลากหลายรูปแบบ เช่น กระทงใบตอง กระทงขนมปัง กระทงกระดาษ ฯลฯ
- การลอยกระทง เป็นการลอยกระทงตามลำน้ำหรือแหล่งน้ำต่าง ๆ
- การจุดประทีปลอยน้ำ เป็นการจุดประทีปลอยไปตามลำน้ำเพื่อบูชาพระแม่คงคา
- การละเล่นพื้นบ้าน เช่น เล่นโคมไฟ เล่นสะบ้า เล่นเพลงเรือ ฯลฯ
ในปัจจุบัน เทศกาลลอยกระทงได้ถูกปรับเปลี่ยนให้เข้ากับยุคสมัยมากขึ้น มีการจัดงานลอยกระทงอย่างยิ่งใหญ่ในสถานที่ต่าง ๆ เช่น ริมแม่น้ำเจ้าพระยา สวนสาธารณะ ตลาดน้ำ เป็นต้น นอกจากนี้ยังมีการประกวดกระทง การจุดประทีปลอยน้ำ การละเล่นพื้นบ้าน ฯลฯ
เนื้อหาที่คุณอาจสนใจ: ประเพณีสงกรานต์
#ลอยกระทงวันไหน #ลอยกระทงวันที่ #ปีนี้ลอยกระทงวันไหน #ประวัติวันลอยกระทง #วันลอยกระทงปีนี้ #ลอยกระทง2565 #ลอยกระทง2566 #ลอยกระทง2567 #วันเพ็ญเดือน 12
