ดนตรีไทย
ดนตรีไทย เป็นศิลปะแขนงหนึ่งของไทย ได้รับอิทธิพลมาจากประเทศต่าง ๆ เช่น จีน, อินเดีย, มาเลเซีย และอื่น ๆ จนเกิดเป็นดนตรีไทยขึ้น โดยเครื่องดนตรีมี 4 ประเภท ได้แก่ ดีด สี ตี เป่า
ลักษณะเด่นของดนตรีไทยหมายถึง ท่วงทำนองที่ไพเราะ อ่อนช้อย สะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมไทย และที่สำคัญดนตรีไทยยังมีบทบาทในชีวิตประจำวันของคนไทยอีกด้วย ไม่ว่าจะเป็นการใช้ดนตรีไทยในการประกอบพิธีกรรมทางศาสนา การละเล่นพื้นบ้าน และการแสดงนาฏศิลป์ไทย เป็นต้น
ความเป็นมาของ ดนตรีไทย
ประวัติดนตรีไทยมีพัฒนาการมาตามยุคสมัย ในแต่ละยุคสมัยจะมีรูปแบบและลักษณะเฉพาะตัวที่แตกต่างกันไป
- สมัยสุโขทัย
ดนตรีไทยในสมัยสุโขทัยได้รับอิทธิพลจากดนตรีของอินเดียและจีน ปรากฏหลักฐานในศิลาจารึกของพ่อขุนรามคำแหงมหาราชกล่าวถึงเครื่องดนตรีไทยในสมัยนั้น ได้แก่ แตร สังข์ มโหระทึก ฆ้อง กลอง ฉิ่ง ฉาบ บัณเฑาะว์ พิณ ซอ ปี่ไฉน ระฆัง และ กังสดาล เป็นต้น ดนตรีไทยโบราณในสมัยนี้มีลักษณะการบรรเลงแบบเดี่ยวหรือบรรเลงเป็นวงเล็ก ๆ ใช้ในการประกอบพิธีกรรมทางศาสนาและการแสดงพื้นบ้าน
- สมัยอยุธยา
ดนตรีไทยในสมัยอยุธยาได้รับอิทธิพลจากดนตรีของอินเดียมากขึ้น มีการประดิษฐ์เครื่องดนตรีไทยชนิดใหม่ ๆ ขึ้น เช่น ระนาดเอก ปี่ใน ฆ้องวงใหญ่ กลองทัด ตะโพน เป็นต้น ดนตรีไทยในสมัยนี้มีลักษณะการบรรเลงแบบวงใหญ่มากขึ้น ใช้ในการประกอบพิธีกรรมทางศาสนา การแสดงนาฏศิลป์ไทย และการแสดงพื้นบ้าน
- สมัยรัตนโกสินทร์
ดนตรีไทยในสมัยรัตนโกสินทร์ได้รับอิทธิพลจากดนตรีของตะวันตกบ้าง มีการประดิษฐ์เครื่องดนตรีไทยชนิดใหม่ ๆ ขึ้น เช่น ไวโอลิน ออร์แกน เป็นต้น ดนตรีไทยในสมัยนี้มีลักษณะการบรรเลงแบบวงใหญ่มากขึ้น ใช้ในการประกอบพิธีกรรมทางศาสนา การแสดงนาฏศิลป์ไทย และการแสดงดนตรีไทย
เครื่องดนตรีไทย
เครื่องดนตรีไทยมีกี่ประเภท แบ่งตามลักษณะการทำให้เกิดเสียงได้เป็น 4 ประเภท คือ
1. เครื่องดีด
ที่มาภาพ: https://churairatmusic.com/
ที่มาภาพ: https://www.education-thai.com/
- จะเข้
- กระจับปี่
- พิณ ได้แก่ พิณเปี๊ยะ, พิณน้ำเต้า, พิณอีสาน
- ซึง
2. เครื่องสี
ที่มาภาพ: https://churairatmusic.com/
ที่มาภาพ: http://tkapp.tkpark.or.th/
- ซอด้วง
- ซอสามสาย
- ซออู้
- สะล้อ
- ซอแฝด
- รือบับ
- ซอกันตรึม
3. เครื่องตี
ที่มาภาพ: https://www.bkdplay.com/
ที่มาภาพ: http://tkapp.tkpark.or.th/
- ระนาด ได้แก่ ระนาดเอก, ระนาดทุ้ม, ระนาดทุ้มมโหรี, ระนาดทุ้มเหล็ก, ระนาดเอกมโหรี, ระนาดเอกเหล็ก, ระนาดแก้ว
- ฆ้อง ได้แก่ ฆ้องมโหรี, ฆ้องมอญ, ฆ้องวงใหญ่, ฆ้องวงเล็ก, ฆ้องโหม่ง, ฆ้องกระแต, ฆ้องระเบ็ง
- กรับ ได้แก่ กรับคู่, กรับพวง, รับเสภา
- ขิม
- ฉาบ
- ฉิ่ง
- กลอง ได้แก่ กลองแขก, กลองมลายู, ตะโพน, ตะโพนมอญ, กลองทัด, กลองตุ๊ก, กลองยาว, มโหระทึก, บัณเฑาะว์, โทน, โทนชาตรี, รำมะนา, กลองสองหน้า, เปิงมางคอก, กลองมังคละ
4. เครื่องเป่า
ที่มาภาพ: https://www.musicarms.net/
ที่มาภาพ: http://www.nextsteptv.com/
- ขลุ่ย ได้แก่ ขลุ่ยหลิบ, ขลุ่ยเพียงออ, ขลุ่ยอู้
- ปี่ ได้แก่ ปี่ใน, ปี่นอก, ปี่ชวา, ปี่ไฉน, ปี่มอญ, ปี่จุม
วงดนตรีไทย
วงดนตรีไทยเป็นกลุ่มของผู้เล่นดนตรีไทยหรือนักดนตรีไทยที่ร่วมกันบรรเลงเพลงไทย แบ่งออกเป็นประเภทใหญ่ ๆ ได้ 3 ประเภท คือ
- วงปี่พาทย์
วงดนตรีไทยที่ประกอบด้วยเครื่องดนตรีประเภทเครื่องเป่าและเครื่องตีเป็นหลัก แบ่งออกเป็นหลายขนาดตามจำนวนเครื่องดนตรี เช่น วงปี่พาทย์เครื่องห้า วงปี่พาทย์เครื่องคู่ และวงปี่พาทย์นางหงส์ เป็นต้น
- วงเครื่องสาย
เป็นวงดนตรีไทยที่ประกอบด้วยเครื่องดนตรีที่มีสายเป็นหลัก มีเครื่องเป่า และเครื่องตี เป็นส่วนประกอบ แบ่งออกเป็นหลายขนาดตามจำนวนเครื่องดนตรี เช่น วงเครื่องสายไทยเครื่องเดี่ยว วงเครื่องสายไทยเครื่องคู่ วงเครื่องสายผสม และวงเครื่องสายปี่ชวา เป็นต้น
- วงมโหรี
วงดนตรีไทยที่ประกอบด้วยเครื่องดนตรีประเภทเครื่องสีและเครื่องตีเป็นหลัก แบ่งออกเป็นหลายขนาดตามจำนวนเครื่องดนตรี เช่น วงมโหรีเครื่องสี่ วงมโหรีเครื่องเล็ก วงมโหรีเครื่องคู่ และวงมโหรีเครื่องใหญ่ เป็นต้น
เพลงดนตรีไทย
เพลงดนตรีไทยเป็นบทเพลงที่บรรเลงด้วยเครื่องดนตรีไทย แบ่งออกเป็น 4 ประเภท คือ
- เพลงหน้าพาทย์ เป็นเพลงที่บรรเลงเพื่อประกอบการแสดงนาฏศิลป์ไทย มีท่วงทำนองที่สนุกสนานเร้าใจ
- เพลงขับร้อง เป็นเพลงที่ขับร้องประกอบการแสดงนาฏศิลป์ไทย มีท่วงทำนองที่ไพเราะ อ่อนช้อย
- เพลงละคร เป็นเพลงที่บรรเลงประกอบการแสดงโขน ละคร และมหรสพต่าง ๆ มีท่วงทำนองที่สนุกสนานเร้าใจ
- เพลงเบ็ดเตล็ด เป็นเพลงเล็ก ๆ สั้น ๆ สำหรับใช้บรรเลงเป็นพิเศษ เช่น บรรเลงต่อท้ายเพลงใหญ่เป็นเพลงลูกบท หรือเพลงภาษาต่าง ๆ ซึ่งบรรเลงเพื่อสนุกสนาน
เนื้อหาที่คุณอาจสนใจ: วิจิตรศิลป์ , วรรณกรรมไทย
แหล่งอ้างอิง: https://th.wikipedia.org/wiki/ดนตรีไทย
